डांबर गोळी किंवा मॉथबॉल्स हे रासायनिक कीटकनाशक आणि दुर्गंधीनाशकांचे छोटे गोळे असतात, डांबर गोळी हि कपडे आणि इतर साहित्य साठवताना वापरले जातात. जे सिल्व्हर फिश, मोल्ड किंवा पतंगाच्या अळ्या पासून नुकसान होण्यापासून वाचवू शकतात.  

डांबर गोळी चा  वापर किती साधारण आहे, परंतु त्यांचा प्रभाव अत्यंत प्रभावी आहे. ह्या ब्लॉगमध्ये, आपल्याला डांबर गोळी चा  वापर कसे करावे, त्यांचे फायदे आणि आवश्यकता किती महत्त्वाची आहे, याच्या विषयी विस्तृत माहिती मिळेल.

आज आपण Dambar Goli use in Marathi, डांबर गोळी म्हणजे काय?, Dambar Goli Meaning in English,डांबर गोळीचे फायदे,डांबर गोळीचे तोटे,हि सर्व माहिती बघणार आहोत. तरी  तुमचे Pridemarathi परिवारामध्ये स्वागत आहे.  

Dambar Goli Meaning in English || Dambar Goli in English

Dambar Goli ला इंग्लिश मध्ये Naphthalene balls (नॅपथॅलीन बॉल्स) किंवा Mothballs (मॉथ बॉल) असे म्हणतात.

History ।। इतिहास

1948 पर्यंत मॉथबॉलचा अधिकृतपणे शोध लावला गेला , जरी रसायनशास्त्रज्ञ आधीच 1800 च्या दशकाच्या सुरुवातीस या पांढऱ्या, मेणासारखा, घन पदार्थ वेगळे करणारे शुद्ध कोळसा आणि दुर्गंधीयुक्त, अप्रिय गुणधर्मांवर प्रयोग करत होते.

 जॉन किड नावाचा एक रसायनशास्त्रज्ञ या रसायनाच्या प्रमाणित होता, (आज नॅप्थालीन म्हणून ओळखले जाते) जरी ते मायकेल फॅरेडे होते, ते त्या काळचे प्रसिद्ध शास्त्रज्ञ आणि आधुनिक इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक सिद्धांताचे गॉडफादर होते.

आजही, मॉथबॉल सामान्यतः नॅप्थालीन किंवा पॅरा-डिक्लोरोबेन्झिनपासून बनवले जातात, जे दोन्ही मानव, पाळीव प्राणी आणि वन्यजीवांसाठी हानिकारक आहेत.

Dambar Goli content|| डांबर गोळी कन्टेन्ट

आधी डांबर गोळीमध्ये  प्रामुख्याने नॅप्थॅलीनचा समावेश होता, परंतु Naphthalene च्या ज्वलनशीलतेमुळे, त्याऐवजी आता 1,4-डिक्लोरोबेन्झिन वापरतात.किंवा पॅरा-डायक्लोरोबेन्झिन, पी-डिक्लोरोबेन्झीन, पीडीसीबी किंवा पीडीबी हे पण वापरले जातात.या सर्व मध्ये सुगंध हा डांबर गोळी सारखाच असतो. या मध्ये Submilation प्रक्रिया घडते. म्हणजे याचे रूपांतर (Solid to Gas) घन ते वायू असे डायरेक्ट होते. 

1,4-डायक्लोरोबेन्झिनच्या आरोग्याच्या जोखमीमुळे आणि नॅप्थालीनच्या ज्वलनशीलतेमुळे, त्याऐवजी कापूरसारखे  पदार्थ वापरले जातात.

डांबर गोळीचा उपयोग ।। Uses of Dambar Goli.

डांबर गोळी हे साठवताना पॉलीथिलीन किंवा पॉलीप्रॉपिलीनसारख्या नॉन-रिॲक्टिव्ह प्लास्टिकपासून बनवलेल्या हवाबंद पिशव्यामध्ये साठवले जातात. कारण ते volatile असतात म्हणजे वातावरनाच्या संपर्कात आल्यावर ते त्यामध्ये मिक्स होतात.

डांबर गोळीचा वापर सापांना दूर ठेवण्यासाठी केला जातो तसेच उंदीर, खडी  किंवा बॅट रीपेलेंट म्हणून उपयोग होतो 

डांबर गोळी अनेक भागात बेकायदेशीर आहे, कीटकांपेक्षा मानवांना अधिक त्रासदायक आणि धोका निर्माण करतो.

Health risks ।।आरोग्याला धोका.

• मोठ्या प्रमाणात नॅप्थालीनच्या संपर्कात आल्याने तुमच्या काही लाल रक्तपेशींचे नुकसान होऊ शकते किंवा त्यांचा नाश होऊ शकतो. यामुळे तुमचे शरीर नष्ट झालेल्या पेशींची जागा घेत नाही तोपर्यंत तुमच्याकडे खूप कमी लाल रक्तपेशी असू शकतात. 
• या स्थितीला हेमोलाइटिक ॲनिमिया म्हणतात. हेमोलाइटिक ॲनिमियाची काही लक्षणे म्हणजे थकवा, भूक न लागणे, अस्वस्थता आणि फिकट त्वचा. मोठ्या प्रमाणात नॅप्थालीनच्या संपर्कात आल्याने मळमळ, उलट्या, अतिसार, लघवीत रक्त आणि त्वचेला पिवळा रंग येऊ शकतो. 
• जास्त प्रमाणात नॅप्थालीन गिळल्यानंतर प्राण्यांच्या डोळ्यांत कधी कधी ढगाळपणा येतो. मानवांमध्ये, विशेषत: मुलांमध्ये, नॅप्थालीन असलेले मॉथबॉल्स किंवा दुर्गंधीनाशक ब्लॉक्स्चे सेवन केल्यावर ही स्थिती विकसित झाली आहे
• ज्याला हेमोलाइटिक ॲनिमिया म्हणतात. थकवा, भूक न लागणे, अस्वस्थता आणि फिकट त्वचा यांचा समावेश होतो. मोठ्या प्रमाणात नॅप्थालीनच्या संपर्कात आल्याने गोंधळ, मळमळ, उलट्या, अतिसार, लघवीत रक्त आणि कावीळ होऊ शकते.

• US डिपार्टमेंट ऑफ हेल्थ अँड ह्युमन सर्व्हिसेस (DHHS) ने निर्धारित केले आहे की 1,4-डायक्लोरोबेन्झिन हे कर्करोग ला कारणीभूत असू शकते असे अभ्यासाद्वारे सूचित केले गेले आहे. 
• नॅशनल टॉक्सिकोलॉजी प्रोग्राम (NTP), इंटरनॅशनल एजन्सी फॉर रिसर्च ऑन कॅन्सर (IARC) आणि कॅलिफोर्निया राज्य 1,4-डायक्लोरोबेन्झिनला कार्सिनोजेन मानतात.
• नॅप्थालीन मॉथबॉल्सच्या संपर्कात आल्याने ग्लुकोज-6-फॉस्फेट डिहायड्रोजनेजची कमतरता असलेल्या लोकांमध्ये तीव्र हेमोलिसिस (ॲनिमिया) होऊ शकतो.
•  IARC नेफथॅलीनचे वर्गीकरण मानव आणि इतर प्राण्यांसाठी शक्यतो कार्सिनोजेनिक म्हणून केले आहे.
•  नॅप्थालीन मुळे दीर्घकाळ संपर्कामुळे देखील मोतीबिंदू आणि रेटिनल रक्तस्राव होतो.
• कॅलिफोर्नियाच्या प्रपोझिशन 65 अंतर्गत, नॅप्थालीन “हे  कर्करोगास कारणीभूत आहे” म्हणून सूचीबद्ध आहे.
• बोल्डर येथील कोलोरॅडो विद्यापीठातील संशोधनात मॉथबॉल्स आणि काही प्रकारच्या एअर फ्रेशनर्सच्या कार्सिनोजेनिकआहे. .
• यामध्ये कर्करोगाच्या जोखमींव्यतिरिक्त, मॉथबॉलमुळे यकृत आणि मूत्रपिंडाचे नुकसान होते.
• 1,4-Dichlorobenzene एक न्यूरोटॉक्सिन आहे. त्याचा इनहेलंट म्हणून गैरवापर केला गेला आहे, ज्यामुळे विविध प्रकारचे न्यूरोटॉक्सिक प्रभाव पडतात.
• 2008 पासून EU मध्ये नॅप्थालीन असलेल्या मॉथबॉलवर बंदी घालण्यात आली आहे.

डांबर गोळी ला पर्याय ।। Alternative to Damber Goli

• आपण डांबर गोलीचा वापर कमी करण्यासाठी कपडे हे ड्राय क्लीनिंग, फ्रीझिंग, पूर्णपणे व्हॅक्यूमिंग आणि गरम पाण्यात धुणे हे करू शकतो. 

•  विशेषत: चीनमध्ये कापूरचा उपयोग पतंगापासून बचाव करणारा म्हणूनही केला जातो.
• नॅप्थालीन आणि डायक्लोरोबेन्झिनच्या विपरीत, कापूरमध्ये औषधी उपयोग आहेत आणि ते मोठ्या डोसमध्ये विषारी असले तरी ते कार्सिनोजेन म्हणून मानले जात नाही.
•  लाल गंधसरुचे लाकूड आणि तेलाचा वापर पर्यायी पतंगापासून बचाव करण्यासाठी केला जातो.

FAQ-